13 xaneiro 2012

Toponimia de S Xiao de Carballo

Na parroquia de S. Xiao do Carballo (178 habitantes no censo do 2010) atopámonos cos seguintes topónimos:
Cunha orixe xermánica produto da evolución dun antropónimo visigodo teriamos Guntín e Froxelle. O primeiro sería dun posuidor Guntinus, villa Guntini; neste lugar hai un castro protohistórico no lugar coñecido precisamente como Chousa do Castro. O segundo tería en Frogildus a súa orixe ou, segundo indica Ares Vázquez como posibilidade, "procedería do feminino Frogildi/Frugilli".
Como fitotopónimos atopamos en primeiro lugar o que dá nome á parroquia: Carballo, sería a voz prerromana *carb --planta nacida entre as pedras-- a que dá orixe ao quercus robur e posteriormente ao carballo que neste caso, como en moitos máis espallados por Galicia adquire a condición de topónimo.
A Gándara coa orixe prerromana "ganda"( pedregal) que lle daría inicialmente o significado de terreo pedregoso qeu, seguindo aquí a Cabeza Quiles, non está reñido coas súas condicións de terreo inculto" asolagado -segundo os dicionarios e cheo de maleza -engadimos nós- que é a razón de enmarcalo aquí.
A Fraga, con inicio no latín "frangere"--romper, quebrar, viría dun fragum ( lugar escarpado e con maleza), aínda que nos dicionarios tamén se recolle o significado que para nós adquire a fraga: extensión de monte, abrupto, poboado de árbores de folla caduca.
O último sería A Pereira que tería a súa orixe no latino "pirarium", horto destas árbores ben coñecidas e de saboroso froito. Porén, hai quen o sitúa como un orónimo por considerar que fai referencia a un sitio elevado.
Como orónimos nidios temos : Paredes, As Penelas e A Laxe , sendo "parietis", o plural de "penna" diminutivizado e do prerromano " lagina" -pedra lisa- as orixes respectivas destes lugares.
A Cortella " curticulum" --diminutivo de "cortis" --corte-- e Currás plural de "currale" son dous toponimos relacionados con construcións humanas.
De Bernadal transcribimos literalmente o que di Ares Vázquez: " podería referirse a pastos vernales (de primavera) ou ós monxes bernardos de Sobrado qque tiveron aqui posesións e quizabes tamén vernas 'servos'; outra posibilidade sería *vernetale, derivado de vernetum, con base no celta (?) vernia/verna 'amieiro'"
A Freiría que tería a orixe no latino "frates"--freires, frades-- habitación de frades de Sobrado no seu momento?.
O Manxadoiro derivado do latino "manducare", lugar onde comía o gando?
De Barallobre ( aquí seguimos a Moralejo Lasso ) dicir que o primeiro elemento tería a súa orixe nun * varalia --seto vexetal-- ( que comparte co concello lugués de Baralla e co madrileño Barajas). O segundo elemento-obre, faríao derivar dun prelatino -brigo/briga ( altura, terreo elevado, mesmo castro).
E quédannos O Porto de Cas e O Albeiro dos que existe incerteza na súas orixes. No primeiro podería ser -- o que é evidente-- Porto de "portus" (paso) e Cas podería ser orixinado no antropónimo Canis. No caso de Albeiro podería facer referencia á brancura de albarius --albo- ou como di Ares Vázquez "como sobrenome persoal indicando o oficio de branqueador ou caleeiro".

1 comentarios:

Gonzo

Ola de novo, parabéns polo voso traballo. Hoxe queriavos pedir un favor; andamos matizando un artigo sobre San Xiao, abraiante santo moi venerado nas nosas terras, e solicitamos permiso para utilizar unha foto de San Xiao no cruceiro, poñendo enlace coa vosa páxina, claro está.
Máis nada, unha aperta

 
Creative Commons License
Esta obra publícase baixo unha Licenza de Creative Commons.