Santa María de Guimarei no interior

A nave está cuberta por bóveda de canón e dividida en tres tramos por arcos perpiaños. Ós pés da igrexa, no último tramo, está o coro, en cuxo arco figura unha inscrición coa data de 1699, que debe ser a data de terminación deste corpo. Parece que o seu artífice foi o mestre Alberto de Castro. A igrexa foi restaurada en setembro de 1997. O resultado da intervención é visible nos tirantes de aceiro que atravesan a nave. A restauración fíxose imprescindible, pois a igrexa presentaba agretamentos e desplomes perceptibles a simple vista. As patoloxías que presentaba a igrexa foron descritas por Santiago Huerta Hernández, e estaban localizadas sobre todo na nave e na súa unión coa cabeceira. Segundo Huerta, estas deficiencias foron xa visibles desde o principio e debidas á escasa pericia do construtor. Este empregou o mesmo sistema de contrarresto para a nave que o que había para a cabeceira, que tiña un sistema construtivo gótico e lixeiro que precisaba pouco contrarresto. Isto foi un grave erro, pois a bóveda de canón exerce moita máis presión que a bóveda de cruzaría da cabeceira, aplicando unha regla gótica para unha estrutura que non o era. É moi probable que os contrafortes que hoxe vemos no exterior foran unha solución inmediata e de emerxencia para un sistema construtivo que resultou fallido.
Tamén foi necesario intervir no arco alintelado do coro, onde a doela central presentaba un preocupante desprazamento descendente, debido a un mal deseño do corte da clave. Huerta apunta incluso a posibilidade de que lixeiros tremores de terra rexistrados na zona no cuarto trimestre de 1995, puidesen acentuar o descenso da doela.
Todo o exposto, xunto cunha cuberta en mal estado, propiciou a entrada de auga na igrexa e nos muros agravando o problema. Finalmente óptase por colocar tirantes de aceiro por ser unha solución económica, fácil, segura, reversible e pouco agresiva. A intervención complétase consolidando os muros e os contrafortes con inxeccións de morteiro para paliar a degradación da mampostería polas filtracións de auga.