Foliada Friolense ( I )

Hoxe, dentro das "2ª Xornadas de interpretación e dinamización do medio rural" de Carballo, desenvolveuse unha actividade baixo o título: "Lembranza do que foi Foliada Friolense" que, da man de Pepita Regueiro, contou cunha exposición sobre a historia desta asociación e a interpretación dunhas pezas musicais recollidas nos anos noventa no Albeiro.
A fins dos setenta e principios dos oitenta do pasado século, a escola galega era un fervedoiro de ideas a prol da recuperación de todo o que significase cultura tradicional e apoio indiscutible á presenza da lingua galega no currículo educativo.
O Colexio de Friol non quedou á marxe desta forte ondada vindicativa e enlazando o propiamente académico e o lúdico, puxo en marcha unha actividade que a partir do estudo pormenorizado do ciclo festivo anual chegou a concretarse na creación dunha asociación cultural de estudo e recuperación das tradicións , usos e costumes frioleses. Nace así Foliada Friolense.
Seguindo o publicado por Pepita Regueiro no Programa de Festas de Santa Isabel do ano 1989, “no outono de 1986 xorde (…) a idea de fomentar a creación (no centro escolar) dunha aula de Música e Danzas, como actividade extraescolar…” coa mesma, contrátanse dous profesores e comeza a compra do material musical necesario".
A actividade leva canda si a creación dunha asociación que lle dea amparo legal; deste xeito legalízase "Foliada Friolense" en xullo do ano 1988, presidida polo director do centro escolar Carlos Veiga. O nome é proposto polo alumnado da daquela segunda etapa de EXB (6º,7º e 8º) o equivalente aos primeiros anos da actual ESO.
O obxectivo desta asociación, seguimos a Pepita Regueiro, era “ fomentar o desenvolvemento cultural,preferentemente de ámbito galego,coa meirande proxección social posible, estando aberta a todo tipo de suxestións encamiñadas ao progreso cultural e social”.
Ata aquí a presentación. Do traballo desenvolto hai que dicir que propulsou unha dinámica de investigación de todo o relacionado coa cultura tradicional, facendo especial fincapé no musical e na literatura popular de tradición oral. Este traballo achegou moitísimo material que foi publicado no xornal escolar “Lume Novo”-- aquilo que tiña que ver coa oralidade— e a recolleita musical servía de base para as clases e posteriores actuacións do grupo.
No programa de festas antes citado, fálase de setenta e sete rapaces e rapazas de diferentes idades que participaban como alumnado desta asociación e recóllese tamén o número de asociados que eran 59 – dato do ano 1989--. Isto reflicte a implicación activa das familias, eixo fundamental para o desenvolvemento das actividades.
Participar nas festas das distintas parroquias e, por suposto, nas da vila, ir cantar os reis por diferentes aldeas, realizar intercambios con agrupacións semellantes de outros concellos ( Cospeito por exemplo), bailar nos festivais en lugares tan distintos e distantes como Noia, A Fonsagrada, Portomarín, Triacastela,… formaban parte da axenda de traballo de Foliada.
Non se pode esquecer as múltiples viaxes culturais: Cataluña, Asturias, Cantabria, Santiago, Santa Tegra, Muxía,…No ano 1993 afrontaron o Camiño de Santiago, a pé desde O Cebreiro.
Desde a asociación e sempre en colaboración co centro escolar realizáronse tamén mostras de artesanía local e de aparellos de labranza. Por último xa a fins de século achegáronse á Emisora da Ser en Lugo para participar nos programa para escolares convocados pola mesma (aquí deixamos o enlace para escoitar as gravacións dos mesmos)
Meses atrás, coa entrega dos instrumentos musicais (de percusión) da Asociación ao centro escolar “Dr. López Suárez” dáse por extinta a mesma e desde este caderno queremos deixar constancia do que foi un traballo recuperador, enriquecedor e divulgador do patrimonio cultural e artístico do concello.
De feito, sirva esta entrada coma homenaxe a un labor intenso do que seguramente moitos e moitas dos que leades isto teredes boas lembranzas e seguro cousas que achegar, comentar e mesmo discutir.
Na próxima entrada deixaremos unha pequena montaxe videográfica que quede como testemuño do que foi “Foliada Friolense”