A Dona da Torre ( I )

A Dama da Torre , xunto coa Cova da Serpe, é a lenda máis representativa do concello de Friol.
O Señor Vasco das Seixas, señor da Torre de Xiá, casou cunha dama de orixe asturiana chamada Catalina de San Tirso. Esta muller era moi apreciada polos súbditos do seu home, pois diante da violencia e maltrato deste con respecto aos seus vasalos , Catalina mostrábase sempre amable e trataba por tódolos medios de favorecelos en todo canto podía. Isto xerou, co paso do tempo, un afecto e cariño especial dos campesiños cara a súa benfeitora, o que lle provocaría a Catalina, co paso do tempo, un destino insospeitado.

O déspota Vasco das Seixas non podía soportar tal situación, pois cos seus actos, a súa dona, púñao en evidencia diante dos seus vasalos; co que deu en cismar que a súa muller era unha adúltera e polo mesmo propúxose envelenala , cousa que non conseguiu.

Ao final , cravoulle unha chea de coiteladas que acabaron coa vida da infortunada Catalina que foi soterrada no mosteiro de Sobrado.

Cando soubo da noticia, o pai da dama presentouse cos seus vasalos no citado mosteiro e, mandando desenterrar o corpo da defunta, puido comprobar, ao lle quitar as vendas que tapaban as feridas, como aínda manaban sangue pese a pasar 21 días do aciago asasinato. Dona Catalina foi soterrada novamente .

O señor das Seixas despois do seu infame acto marchara a Portugal. Un mes despois dos feitos aquí narrados foi abatido e morto a espada co que se cumpriu a merecida vinganza