O San Froilán e Friol.

Xa fixemos mención de Hixinio Fernández de la Vega, notario outrora, do concello de Friol. Pois ben, a súa fina pluma, a súa ironía, quedou reflectida en numerosas composicións, unha das cales aparece na entrada á que facemos alusión.

Aproveitamos estes días de festa no veciño concello de Lugo, para publicar unhas reflexións do citado autor, sobre o San Froilán celebrado alá polo ano 1.889.

Pensemos que estas feiras, das que temos a certeza da súa celebración, como mínimo dende o século XVII; significaron un punto de atracción para toda a provincia para aparte da festa propiamente dita, realizar transaccións na feira do cinco, Feira do S. Froilán. De feito, tamén noutra entrada facemos referencia á compra que nestas feiras realizou o Señor da Casa De Fraga ( O Carballo) ("Francisco de Fraga de Friol que compró en un San Froilán de finales del siglo XVIII: dos basos de plata de encaxe e ...una pieza de yndiana que tiene 23 baras y media... otra pieza de cañabate y encarnado de tres quartas de ancho para cortinas de camas y colchón".)
Acompañan esta entrada dúas fotografías publicadas polo diario "El Progreso". A da esquerda correspóndese coa celebración do Domingo das Mozas do ano 1928. A da dereita recolle a celebración do Día dedicado ao Ferrol do ano 1.916

O repaso ás festas que fai H. F. de la Vega leva como título "De Ceca pra Meca" e di así:

Todo n-o mundo en qu'estamos

Ó cabo perde importanza.

Desmorónans' os castelos,

véñense á terr'as murallas,

e pobos antes con xente

de repente com'as pámpas

d'aló d'Asia, ou os desertos

d'esterel y-ardente Africa,

veñen ô fin á quedar

humilland' a súa arrogancia;

mais ¿a qué ven, me dirán,

á que ven tanta palabra?

Pois moi xinxelo, á dicir

qu'as festas tamen s'acaban.

Ó barullo atroador

d'a xente, ô rosmar da gaita,

ô estouro d'as bombas riales

que se queimaron n-a Praza,

ô fin, dempois d'unhos días,

a soceder ven a calma,

e todo volve á poñerse

en órde n-as nosas casas,

sen mais secoencia s'acaso

qu'a indixestión agarrada

comedo pulpo cal solen,

n-esta festa, á caldeiradas.

Unha revista d'as festas

eu ben quixer amañala,

mais non me dou tanto xeito,

non me due dios tanta gracia;

asi,pois, nosos leutores

esta lêrán, boa ou mala.

D'os fogos nad'hei dicir

porqu'o non foi â Praza,

ben sintiría, abofellas,

os estonros dend'a casa.

-- e siguindo este sistema,

algún dirá, sin tardanza,

unha revista de festas

amañar logo s'amaña.

música tivemos dúas:

a d'o pobo y a chegada

da' Cruña e que dirixía

o ilustre maestro Braña.

Pr'e qu'a min mais me gustou,

o que me fixo mais gracia,

o que me puxo mais legre,

mais contento qu'unhas páscoas,

foi aquel par de gaiteiros

traguidos de Ribadavia,

que probaron qu'o estromento,

qu'iñorante, algún aldraxa,

o mesmo entóa muiñeiras,

a-la lás e riveiranas,

que pode facer ouvir

anacos d'ópera e danzas.

Moi ben pol-a comisión

qu'acordou traguel-as gaitas,

e moi ben pol-os gaiteiros

d'a vila de Ribadavia

----------------------------

A feira, según se dice

de púbrico, non foi mala,

por mais qu'a xente que había

era bofellas escasa;

Non faltaron, por suposto

o día últemo as maulas,

e pr'elas houbo tamén

n-a feira saida larga.

que nunca falta n-o mundo

quen cargue con certas gangas.

------------------------------

Siguindo sempr'o Casino

as tradicionás usanzas,

a un baileo lus invitou

ôs rapaces e rapazas;

maias según certas noticias,

que teño por moi esautas,

escusar ben escusaron

de dar refrescos âs damas,

pois de tan fresco qu'estivo,

n-o salón todos tembraban.

Un filósofo prefundo

a razón xinxela e crara

D'a ausenza que xa fai tempo

notas'alí d'as rapazas

dab'a certo pisaverde

paseándose n-a muralla,

y-era que, por non comer

pavo moitas receaban

persentárense  n-o baile,

y-á eso eu digo: malhaia,

¿por qué s'esquencen de min

s'hai pavo en-tal abundancia?

porque, s'hei dicir verdá

ese prato ¡Dios me valla!

é dos que mais lle me gustan,

Siñores d'a Xunta... e basta

que pra entender, s'eles queren,

a prosa xa vai ben larga.

Dend'este sitio hei de dar

as mais espresivas grácias

á masa coral que Veiga

dirix'e que serenata

veu dar a esta Redaución

que ll'o agradece n-a y-alma.

estes artistas laureados,

mozos todos antuseastas,

que pouco fai, en París

ganaron unha medalla,

merecen ben d'este chán,

merecen d-a súa patrea,

pol-a groria d'a que loitan

e pr'â que loureiros ganan.

Antes d'acabar aquí

Sex'a últema palabra

pr'o certame, qu'anque foi

a concurrencia algo escasa

pra sel-o primeiro, tivo

esceucional emportanza.

De cén cousas mais poidera

falar, mais por hoxe basta.

Pepe D'as Festas. "A Monteira", 12 de outubro de 1.889