Iniciamos aquí un repaso da vida municipal friolesa , no seu máis amplo senso, no que reflectiremos o devir do período que abarca dende os anos 70 do século XIX ata os inicios da Guerra Civil ( agosto do 1936)
Non pretende ser unha crónica histórica, senón, máis ben, un paseo que permita albiscar, ás veces, e contrastar, as máis delas, como era a vida dun concello en plena expansión demográfica (1) e que, a poucos, ía tomando conciencia de que os tempos mudaban.
A maioría dos contidos están obtidos dos xornais provinciais do momento, dos Boletíns Oficiais da Provincia e das actas das sesións do Concello–agradecemos ao Concello de Friol as facilidades dadas para a lectura das mesmas --
Para entendermos o que expoñemos a continuación, haberá que dicir que o sistema político da Restauración borbónica, estaba articulado para que fosen as maiorías dominantes as que exercesen o control do poder político, dependendo da cor do goberno do momento. A Constitución do 1876 e as posteriores leis que a desenvolveron facían un sistema-trampa no que o sufraxio non era universal – voto censatario-- a elección dos Senadores non era directa e a formación dos concellos –aínda que si había eleccións--, en última instancia estaba nas mans do Gobernador Civil, que podía –e facía uso—revogar as eleccións e nomear a quen el considerase oportuno. (2) É dicir: o campo estaba perfectamente deseñado para que a oligarquía controlase calquera movemento político discordante co que esixía no seu momento o guión.
Friol non escapaba a estes vaivéns, e desde a prensa provincial dábase conta das artimañas de uns e de outros por seren favorecidos no reparto do pastel.(3)Concello , Xulgado e Deputación Provincial, eran os elementos empregados para desenvolver unha dinámica de favores que permitirían manter o ‘status’ ao favorecedor a costa do favorecido. Un 'feedbak' perfecto. Por desgraza esta práctica non está erradicada en absoluto.
Non pretende ser unha crónica histórica, senón, máis ben, un paseo que permita albiscar, ás veces, e contrastar, as máis delas, como era a vida dun concello en plena expansión demográfica (1) e que, a poucos, ía tomando conciencia de que os tempos mudaban.
A maioría dos contidos están obtidos dos xornais provinciais do momento, dos Boletíns Oficiais da Provincia e das actas das sesións do Concello–agradecemos ao Concello de Friol as facilidades dadas para a lectura das mesmas --
Para entendermos o que expoñemos a continuación, haberá que dicir que o sistema político da Restauración borbónica, estaba articulado para que fosen as maiorías dominantes as que exercesen o control do poder político, dependendo da cor do goberno do momento. A Constitución do 1876 e as posteriores leis que a desenvolveron facían un sistema-trampa no que o sufraxio non era universal – voto censatario-- a elección dos Senadores non era directa e a formación dos concellos –aínda que si había eleccións--, en última instancia estaba nas mans do Gobernador Civil, que podía –e facía uso—revogar as eleccións e nomear a quen el considerase oportuno. (2) É dicir: o campo estaba perfectamente deseñado para que a oligarquía controlase calquera movemento político discordante co que esixía no seu momento o guión.
Friol non escapaba a estes vaivéns, e desde a prensa provincial dábase conta das artimañas de uns e de outros por seren favorecidos no reparto do pastel.(3)Concello , Xulgado e Deputación Provincial, eran os elementos empregados para desenvolver unha dinámica de favores que permitirían manter o ‘status’ ao favorecedor a costa do favorecido. Un 'feedbak' perfecto. Por desgraza esta práctica non está erradicada en absoluto.
(1)Segundo o I.N.E no ano 1877 a poboación era de 8490 habitantes pasando aos 10.788 no ano 1930.
(2) Mesmo cando se reformaron as leis electorais e se introduciu o sufraxio universal-- 1890—había que entendelo como o dereito que tiñan os varóns maiores de 25 anos . Ben é certo que en Galicia ( Friol non era excepción) a participación nas votacións no rural non superaba o 20% do electorado con dereito a voto. (A muller non conquista este dereito ata a aprobación da Constitución de 1.931)
(2) Mesmo cando se reformaron as leis electorais e se introduciu o sufraxio universal-- 1890—había que entendelo como o dereito que tiñan os varóns maiores de 25 anos . Ben é certo que en Galicia ( Friol non era excepción) a participación nas votacións no rural non superaba o 20% do electorado con dereito a voto. (A muller non conquista este dereito ata a aprobación da Constitución de 1.931)
(3) Pensemos que eran un montón o número de cabeceiras que se editaban nestes tempos en Lugo , e cada unha tiña a súa liña ideolóxica , defendendo e atacando segundo fose preciso a uns ou a outros. Esta variedade permite uha mellor comprensión do que pasaba naqueles días.
.jpg)
0 comentarios:
Publicar un comentario