Voda do Xan do Caínzo e a María da Silvela

O máis achegado, era elemento noticiable que ben a través das feiras, nas romarías ou festas locais, ían pasando de pais a fillos nun 'continuum' que facilitaba a integración no grupo ao que se pertencía.

Nestes "libelos" versificados era habitual falar mal ou rirse das cousas que ocorrían no de fóra-- entendendo como tal aos veciños doutras parroquias ou mesmo veciños cos que a relación non era moi boa-- Abondosos exemplos temos no cantigueiro, no que dependendo da localidade onde se cantase a cantiga ,a letra era modificada, para que os criticados na mesma fosen sempre os de fóra.

Estas composicións que detrás tiñan unha mente elaboradora de fácil verso, pasaban a ser propiedade do pobo e como tal chegaron ata nós.

No libro "Antropología de una parroquia rural", J. Antonio Fidalgo Santamariña ten publicadas unhas cantas destas cantigas locais que recolleu na parroquia de Trasmonte a principios dos anos oitenta.
Os comentarios que orixinaron a voda dun tal Xan do Caínzo maila María da Silvela quedaron recollidos nesta composición:

"Casouse Xan do Caínzo

con María da Silvela;

Xan era un home de ben,

María unha trapalleira.

A voda foi en xaneiro.

Cando estes dous se casaron,

xente de sete parroquias

viñeron acompañalos.

Xan levaba unha pajilla

mesmo parecía un cubano,

chaqueta de pana negra,

pantalón de lenzo branco.

Un gran cinto de badana

frebilla de uro enchapado

regalado polo pedáneo

do aparello dun cabalo.

Os zapatos do Servizo

tíñaos moi ben conservados

con agulletes patelos

e tres rengleiros de cravos.

A noiva, hai que dicilo,

ía moi ben preparada

levaba longa mantilla

e boa saia estopada.

Rica chambra de picote,

medias de la calcetadas

uns escarpíns de baieta

e zocas repeniscadas.

E pra que fora máis guapa

e pra que atención chamara,

puxéronlle unha peinetea

ao estilos das sevillanas.

Mais alí tamén dicían,

as xentes de lingua larga

que as vinte uñas pequenas

pola barriga lle andaban.

Ao acabar de casalos,

comezou a calloubada;

había puros de cuarta

que xa case non tiraban.

Houbo viño por garrafas,

pan duro e carne asada

e para postre trouxeron

roxóns de cocho e castañas.

Houbo baile toda a noite

do órgano amais da gaita

e tamén houbo flamencos

que tocaron a guitarra.

Houbo tiros e pelexas,

tamén houbo puñaladas,

un rapaz coas tripas fóra

pola xustiza berraba.

E tamén catro rapazas

alí che andaban tumbadas;

Eu na miña vida vin !

Debía se-lo Severiano

que lles tocaba o violín"