De Guimarei a Ghimarei, pasando por *Ximarei. Unha reflexión

Na parroquia de Guimarei, o topónimo non xera confusión. Ten a súa orixe no antropónimo visigótico Wimaredus. Ata aí todo en orde.

Pero resulta, que no concello atopámonos, co que deberon ser posesións do mesmo Wimaredus ou doutro señor xermánico co mesmo nome, noutra parroquia, concretamente na de S. Mamede de Nodar: Guimarei.

Trátase de diferenciar os dous lugares e así os da parroquia máis mesetaria falan de Guimarei, mentres que os de Nodar falan de *Ximarei ao referirse ao seu Guimarei.

Esta resolución do topónimo, que non ten defensa etimolóxica, si que a ten polo lado da fonética e por suposto está relacionado coas interferencias fonéticas co castelán. Explicámonos:

Nestas terras temos como variante propia a gheada (pronunciamos o fonema /g/ -oclusivo velar sonoro- como /ħ/ -aspirado xordo-, semellante ao hache aspirado do inglés). Isto orixina que o que vén sendo Guimarei, soe na fala como Ghimarei con toda a naturalidade e dereito do mundo.

Seguramente, para non caer na gheada ( moi mal vista a nivel social), resólvese que efectivamente non é Ghimarei; que ese son, facendo tradución directa do sistema fonético castelán, é en bo galego o /x/(palatal fricativo xordo) e así chegamos a *Ximarei.

Non existe posible dúbida no topónimo e así o fai saber o Nomenclátor Oficial da Toponimia Galega. Ámbolos dous lugares, ao igual que o resto de 'Guimareis' que existen na comunidade galega son iso "Guimarei" respectando, por suposto, as diferentes pronunciacións tan enriquecedoras da nosa lingua.

Hai que lembrar que a gheada ten mala nota - considérase un falar rústico-- cando debemos apreciala como unha característica propia e exclusiva da Lingua Galega con respecto aos outras linguas romances.

Tanto dereito temos a empregar a gheada como a non facelo, polo que este fenómeno fonético non debería ser motivo discriminatorio nas nosas relacións.