Santa María de Guimarei: retablo

O deseño do retablo maior, do S.XVIII (tardobarroco-rococó), débese a Benito Rioboo, veciño da cidade de Lugo, e a pintura e decoración floral do retablo, a Manuel Rodríguez Vizcaíno, tamén procedente de Lugo. Está confeccionado en madeira de roble, decorado con estípites (soportes coa basa máis estreita que o fuste e típico da fase final do barroco), con baixo-relevos, dourados, brancos e azuis. O resultado é unha obra de calidade, que algún relaciona cos artífices de Sobrado, de onde saíron os mellores retablos de Galicia da época.
Na parte superior vemos unha pintura sobre táboa de gran valor, debido á escaseza de exemplos pictóricos de arte relixiosa en Galicia. Sobre a táboa, unha figura escultórica exenta dun Cristo crucificado, aínda con vida e implorando cara ó ceo, recolle os cánones da arte relixiosa do barroco hispánico (con tres cravos, mirando cara o ceo, e con pronunciados pregamentos no pano de pureza). A pintura do fondo representa a Xerusalén celeste, tradicionalmente entendida como o lugar idílico onde os elexidos chegan despois da morte. O sol e a lúa aparecen como mudas testemuñas da Crucifixión, pero tamén da creación enteira, que a súa vez se lamenta da morte do seu creador. A presenza dos dous astros, pode ser tamén unha alusión á intemporalidade, a Cristo como o principio e a fin. Con todo, este esquema iconográfico que foi habitual na arte cristiá, empeza a ser infrecuente a partir do S.XV.