05 outubro 2010

Friol en "Vivir cada día" (28 de marzo de 1979)

A finais do curso pasado achegouse ata o C.P.I. Dr. López Suárez, un equipo de RTVE coa idea de gravar un programa que completase unha reportaxe feita anos atrás e que tiña o entorno da escola do noso concello como eixo do mesmo.
Interesados como estamos en todo aquilo que a Friol faga referencia, tentamos localizar o programa que no ano 1979 se emitira, concretamente un 28 de marzo, e no que se recollía unha visión do concello que hoxe é unha verdadeira páxina de socioloxía.
Recibimos, por fin, o DVD dese programa, e aquí deixamos a parte do mesmo dedicada a Friol. Suprimimos a pé feito a cabeceira do mesmo por non querer fragmentalo e ter que manexarnos cos medios que dispoñemos que non nos permiten "colgar" vídeos de máis de quince minutos. Pero a reportaxe vai enteira.
Gustarianos saber a vosa opinión.


Agradecemos a RTVE o termos facilitado a copia da reportaxe.

50 comentarios:

Mª José

Esta vez realmente os habeis superado . Acabo de ver el video , que os puedo decir : finales de los 70 , represión hacia el uso del gallego ( incluso al final del video , la viejiña canta una nana en castellano ) y luego los niños de toda una generación que ayudaban en sus casas ... había que ayudar , no quedaba mas remedio. Familias numerosas en las que los hermanos mayores ejercían de padres . No sé , es todo el video , el trabajo después de la escuela , la cocina único espacio de calor para los deberes ...
Un retrato de una época que debería hacer reflexionar .

Un abrazo y mi enhorabuena .

Algalia

É unha mágoa que agora, todos os avances coa lingua gracias a un cambio de mentalidade e a un esforzo dentro do ensino por crear un marco de sentido común na realidade lingüística, empece a dar un perigoso xiro de marcha atrás. Un esforzo que permitiu que o alumnado se expresase libremente na súa lingua (moito máis que monosílabos, como denuncia a mestra que fala no video) e recibira un ensino máis democrático. Claro que a mesma mestra di que a culpa é do bilingüismo (será que no subconsciente estaba implantar o monolingüismo). Polo mesmo podemos dicir que "Galicia bilingüe" (ou pilingue que como xa lle chaman nalgúns medios), aspira a recuperar uns tempos de discriminación e autovergoña intolerables.

Carricoba

A verdade é que por eses anos eu non vía a tv por principios, agás ocasións contadas.
Cando o curso pasado chegaron os da tele falando da continuación da reportaxe, a cabeceira do mesmo soábame a chinés.
Vexo que perdín un anaco da nosa historia que reflicte un momento, recente no tempo que parece transportarnos moito máis atrás.
O chamado "curriculo oculto", aínda hoxe,está moito máis presente do que me gustaría contrastar.
Seguims coa obriga de facer camiño, de facer país e deixarlles aos nosos herdeiros algo do que se poidan sentir orgullosos e non ter que agachar a cabeza como lle gustaría a máis de un.

A Ulloa en fotos

IMPRESIONANTE!!

Naquela data eu tiña nove anos. O que daría por ver un vídeo do meu colexio!! Morro de envexa.

Impresionante a nena que coida dos seus irmáns, ¡e era tan normal! Impresionante os nenos contando o que fan despois do colexio, ¡e pasáballe a todos os nenos do rural!
Impresionante a avoa cantando, a lareira, o condutor do transporte falando da agrupación escolar (o adeus das unitarias), os esforzos de todos por falar en castelán...

Unha cousas ¿déstesvos de conta que no comedor so eran mulleres as que poñían a mesas?

¡¡¡Que luxo de vídeo!!!!

Isto teño que recomendalo a todos.


Parabens!

anonymous

Ainda bem que somos mansinhos, porque a violência que exerceram contra nós foi pavorosa.

Uma aperta,

Miro

Anónimo

Levas razón. Son dos que creo que había que queimar as escolas... aínda que estou dentro.
Pero queimaría tantas institucións!.
(simbolicamente claro)

Suso

Podem subir vídeos de várias horas a Google Videos: http://video.google.com/

Se preferem fazer algo mais singelo, podem subir o arquivo a RapidShare: http://rapidshare.com/

Ou MegaUpload: http://www.megaupload.com/
onde tamém podem subir vídeos de várias horas para ver na internet.

Friol

Grazas suso pola información terémolo en conta para próximas ocasións.
Obrigados.

Anónimo

Pois sim. Com a perspectiva que dão os anos há que dizer que somos bem mansos porque a repressão sofrida foi brutal.

É incrível ver(-nos) tratados como indígenas a ser colonizados. Como se estivéssemos em Valhadolid.

A respeito do resto que mostra o vídeo: tem grande valor histórico. E isso que falamos de há 30 anos. Quem não foi buscar às ovelhas ao monte após ter ido à escola? De mais de 30 anos e do rural, poucos.

umqualquer

o mais triste é saber que, com toda a colonização à que submeteram ao nosso povo, não foram quem de eliminar a nossa língua.
porém, agora, coa "liberdade", coa "democrácia" e com toda esta farsa na qual temos de viver, a nossa língua apenas é nossa (a fonética está quase-perdida, o léxico, até a semântica, e incluso a morfoloxia e sintaxe) e pouco queda para que desapareça.

e sempre há quem pensa que o processo vai amodinho, assim que trata de acelerá-lo: http://galiciaconfidencial.com/nova/6385.html

Celso Alvarez Cáccamo

Impressionante testemunho da violência simbólica (linguística, cultural) e económica. Muito obrigado por colocá-lo, verdadeiramente. 1979 foi o ano quando, segundo o historiador da educação Narciso de Gabriel, a "alfabetização" e a educação "universal" chegou praticamente a todo o território da Galiza. Esse foi e é o objetivo: criar cidadãos e cidadãs submissas a uma língua alheia, e que percebam o próprio como uma pesada carga a erradicar. Não há nada de "natural" na expansão do castelhano: É um processo deliberado, planificado, na melhor tradição española da colonização dos indiecitos nas Américas. Isso, e não outra cousa, é o que deseja a Caverna e a pijería urbana "bilingüe", não se engane ninguém. Um abraço,

-celso

Anónimo

Esa España... Nada lles costaba deixalos falar galego e subtitulalo, sería unha cousa máis natural. Digo aquela España, mais neste criterio TVE aínda non mudou de todo, nin sequera nos nosos días (consideración que si adoitan ter cara a linguas do Levante e Cataluña).

Anónimo

Conclusión evidente: houbo, e hai, unha violencia estrutural onipresente sobre o noso pobo para avergoñarnos e despersonalizarnos que chega ata o presente.

O franquismo foi menos eficaz na nosa doma e castración que 30 anos de Autonomía e "democracia" á española.

A Doma y Castración continúa.

ESPERTEMOS DUNHA VEZ!!!!!!!!!

Anxo

Espectacular. Moitas grazas por subir o video á rede

Francisco Javier

Moitas grazas polo vídeo!

Comentar que pasaron 30 anos pero algunhas cousas non cambiaron nadiña. A día de hoxe tamén se segue pensando que moitos rapaces que entran na escola falando galego teñen "graves problemas con el bilingüismo". A solución para isto, tamén é a mesma, procurar que saian falando só un idioma, o castelán. E se pode ser sen acento, mellor que mellor...

mann

Exquisito documento. Noraboa!

Anónimo

Muy grande el fragmento
eso si llego de meneame.net, han titulado "Estos niños tienen un grave problema de bilingüismo" ( y va a llegar a mucha gente asi)
cuando la profesora habla de problemas con el castellano por falta de bilinguismo, no de problemas por hablar gallego.

Y el comentario de que la anciana cante una nana en castellano por la colonizacion..
Colonizados estabamos todos, asturianos, y madrileños inclusive, por el fascismo( si soy un asturiano en galicia).
Ami lo que mas me llama la atencion es la cantidad de niños que trabajaban despues de clase, y la pobre niña mayor que tiene que ejercer de madre tan pronto( y ojo que soy el mayor de 4 hermanos, y he ejercido de padre muchas veces, pero no es la misma situacion)
Tambien tiene algo de entrañable el video..

Anónimo

Patético que algunos digan que el gallego estaba reprimido y que en la Galicia profunda sólo se hablara gallego: ¡ya vemos la represión!

Anónimo

Había unha represión tremenda cara o galego, agora ben; violencia como escoitei nalgún comentarido, pois non. O que había había era unha pobreza terrible.
É unha mágoa que agora os rapaces teñen de todo e non son capaces de xogar e divertirise coma estes, que non teñan ese contacto ca natureza nin ese respeto os maiores. Nesa casa había uns 5 rapaces e non escoitabas un chio, hoxe en día un só rapáz na casa e capaz de mandar calar os maiores para calquer cousa.

Anónimo

GIlipolleces...

queda demostrado que saber varios idiomas es la mejor forma de da adelanto a la cultura... sea cual sea.
¿Que saben castellano y lo hablan? Genial.
¿Que saben gallego y lo hablan? Genial
¿Que son capaces de hacerse entender en varios idiomas... mejor que mejor... Lo importante es entenderse.

Dejaros de estupideces... y alegraros de que ya en aquellos años el gallego rural era plurilingüe.

Anónimo

Gracias por el reportaje.

Explica la generación de mis padres.
Viendo las escenas diarias, entiendo muchas posturas o ideas en ellos.
Somos como somos (para mal y para bien) porque ellos fueron como fueron.
Esto es un continuo...
¿como serán los siguientes?

Anónimo

¿Qué ha sido de estos niños? Ahora tendrán alrededor de 40 años ¿no? Sería interesante saber como ha evolucionado su vida. La historia de la niña-mamá me parece muy triste.

Anónimo

Eses nenos, creo que hoxe son pais de familia, e supoño que algúns terán fillos no mesmo centro escolar friolés.
Forman parte dun concello que se non me equivoco (pódese mirar as páxinas que recollen os índices e resultados das diferentes eleccións) é o concello galego con menor abstención. Ese é o dato obxectivo.
Coñecendo a tendencia do voto pódense tirar doadas valoracións.

Friol

Neste enlace vai a continuación (??) desta reportaxe:
http://friolteca.blogspot.com/2010/05/exodo-de-mujeres.html

Unknown

Nenos en situación de incomunicabilidade, sen vocabulario, condenado a ser detido na súa aldea, porque é "ofensivo" para ensinalos a falar. Será que dá nostalxia?
A gran maioría do vocabulario galego foi inventado desde a década de 80. O que os profesores teñen que facer? Ensinar ciencia, artes e letras nunha lingua que non ten palabras para falar sobre ciencia, artes e letras.
Galicia ten o mesmo orzamento en educación e os mesmos medios que calquera sitio a partir de España, ou máis, e ten os resultados académicos, os outros 3 nacionalistas comunidades Dolores.
Eu ensine ensino medio en Galicia 3 anos, e eu deixei, porque iso é inmoral usar a educación dos nenos de politiquilla cando teñen niveis de vergoña en todas as disciplinas.
Agora son forzados a falar galego na escola, e eles non queren, porque é inútil na súa vida e que se poidan ver que os profesores de galego compoñen as palabras á hora.

"Bilingual" é a que consegue falar dúas linguas perfectamente. alumnos ESO, obviamente, non pode.
Os seus fillos van pasar a vida pagando pola súa vinganza estúpida contra os españois.
É egoísta.

Tonio

Dende Santiago de Saá -Lugo- grazas por manter viva a chamada do pasado, saber de onde vimos é fundamental para confeccionar o noso presente e artellar o noso futuro.

Miguel

Moitas gracias por o video. Conmovedor e esclarecedor.

Antonio

Felicidade pola publicación do video, é un preciso retrato da infancia de moitos de nos, eu tiña daquela 13 anos.
Parece que os moitos dos nosos políticos pensan como a mestra cando dixo que os nenos tiñan un grave problema de bilingüismo porque a maioría do tempo falaban o galego e polo tanto non se sabían expresar.

Anónimo

¿ antonio no has entendido nada?
dice que tienen un gran problema de bilinguismo por que solo dominan gallego, no por que hablen gallego.
Si la enseñanza era en castellano hay que ser muy perverso para ver maldad en esas palabras de la profesora.
un saludo.

hadex

Que emocionante!!! Saltáronme as lágrimas e todo....moitas grazas por este vídeo....

anonymous

1) Violência sim, violência estructural e não só.

2) Ou não é a miséria extrema a pior forma de violência.

3) Essas pessoas não são bilingues, são pessoas monolingues às que se lhes impõe uma língua estrangeira que quase não são quem de falar. Já não digo falar com correccão, simplesmente falar com um mínimo de fluidez (mesmo com erros), não podem.

4) O qual leva-nos à outra forma de violência: o auto-ódio. A noção implícita e explícita de que tudo o seu, o que eles representam, eles próprios, são indignos. A ideia de que ser o que são é nojento e que apenas renunciando a isso é que poderam devir seres humanos. Se isso não é violência e se isso não é colonialismo, daquela eu já não entendo nada...

Uma aperta,

Miro

anonymous

E, já falando do tema do êxodo rural. Na França há, ou havia, um programa do Estado para atrair urbanitas para o agro. O programa consistia em cursos depois do trabalho para as pessoas que desejavam receber uma formação agro-gadeira. Depois essas pessoas podiam fazer as "práticas" em explotações de labregos que estavam perto do retiro. Finalmente, os Estado dava cretos brandos para as pessoas que, tendo superado com sucesso a formação teórica e prática, quigessem comprar as explotações das pessoas que se queriam retirar. Acrescentarei que entre os candidatos a labrego, havia muitas mulheres novas.

Na cadeia privada de televisão francesa M6 há um programa que se chama L'amour est dans le pré (literalmente, O amor está no prado, ainda que "pré" em francês é praticamente homófono com "près" que significa perto).

O programa é uma sorte de remake rural do programa americano da Fox Studs, que na Espanha, em Tele5, se chamava Contacto con tacto e era presentado com Bertín Osborne.

Na versão de M6 três pretendentes (homes ou mulheres) vão passar umas semanas a uma granja com um labrego ou labrega. O labrego ou labrega tem de decidir se quer ficar com algum deles.

O que quero dizer com isto é que, enquanto noutros países se incentiva o relevo geracional no agro, aqui, pola contra, tudo são quotas e primas para abandonar a produção.

Apertas,

Miro

Anónimo

http://www.wook.pt/ficha/a-maquina-de-fazer-espanhois/a/id/3501619

Cibrán

Puxen o vídeo no meu blogue adicado á lingua galega. Trasládovos os meus parabéns e os de Agustín, quen publicou o seguinte comentario alí e con quen coincido plenamente:
Un documento excepcional, onde vemos moi vivas as raíces da situación actual. O meu agradecemento por rescatalo!

Anónimo

Anómino friolés.

Felicito a R.T.V.E polo reportaxe que fixo no ano 1979 entorno da escola de Friol e do seu Concello e ós autores do blog " Friol, algo máis que pan e queixo" pola reprodución.
Pódese calificar dita reportaxe de ben feita, emocionante e impresionante e como se dí no comentario da entrada da unha visión do Concello qu é unha verdadeira páxina de socioloxía. Sen embargo creo que os supostos que recolle (pobo e casa que reflexa, así como a nena que se fai cargo da casa e coida do seu irmán), sen deixar de ser auténticos son un pouco rebuscados, e dicir, non era o normal, e aínda hoxe,ás veces,non con tanta frecuencia, suceden e non soamente no ámbito rural. Tamén noto nalgúns comentarios certa agresividade.

Pepa

Grazas por deixar esta magnífica reportaxe.
Para aqueles que pensan que a o galego "carece de vocabulario":
1)Ningunha lingua carece de palabras para expresar a realidade que rodea aos seus falantes. A lingua, e sobre todo a fala, é un organismo vivo que se desenvolve na medida das necesidades sociais. Todas as linguas son "inventadas", responden a necesidade de comunicarse e nomear a realidade dunha comunidade e son os falantes os que as crean, os primeiros "inventores". Non esquezamos que o sino lingüístico é arbitrario, é dicir, froito dunha convención. Por tanto o galego, como calquera outra lingua, "invéntase" para adaptarse as novas realidades, e sen ningún problema. A partir dos anos 80 o que se intenta é un proceso de normalización e a creación dunhas normas para a escrita.
2) O Galego é unha lingua romance e por sorte cunha rica tradición escrita xa dende a Idade Media. Temos de sobra donde acudir para crear palabras, o latín e o galego portugués, a parte dos préstamos e dos calcos. Ademáis calquera lingua ten por si propia mecanismos para crear palabras: a derivación e a composición.
(Os prexuizos cara calquera lingua non son máis que produto da ignorancia).
Pero unha lingua é moito máis que palabras. Garda en sí mesma todo o tecido cultural dun pobo e é a chave que abre a arca dos diferentes tesouros que nos enriquecen, e se se perden, perdemos todos. As linguas son patrimonio da humanidade e hai que protexelas cando son minorizadas, como aquelas especies en vías de extinción. A política actual da Xunta é un atentado.

A Voz de Vilalba

Prezados amigos:
Un documento moi interesante que reproducimos tamén na nosa web.
Unha forte aperta

Anónimo

Dende as terras de Agolada (Pontevedra) tamén puiden ollar o voso vídeo. E ensinarllo a mestras e mestres xa xubilados, que recordos!!!. Por certo que é da nena que cuidaba os irmáns??. Unha aperta

Friol

Esa rapaza, hoxe é muller casada. comparte fogar, labranza e gando, é nai dun alumno que está en 4º da E.S.O.

David Vazquez

Grazas por difundir este documento único, pderíamos sacar centos de conclusións,pero o documento e excepcional, longa vida ó rural.

Anónimo

Gracias por contestarme Friol.Supoño(ñemos) que será unha estupenda nai. Espero que sigades traballando así de ben.
Unha aperta desde Agolada

Anónimo

Son unha rapaza de Friol. Que estaba no colexio nese tempo. Desa xente que andamos nos corenta.
O vídeo é excepcional. De acordo que a vida de todos e todas nós non era coma da nena e os seus irmáns. Pero si moi similar a todo o que dixeron o resto dos nenos e nenas que alí falan. Non todo era tristura. A pesar das dificultades, eramos e somos persoas felices.
Vivíamos no rural con moitas carencias, pero tamén con moitas cousas positivas.
Houbo algúns mestres e mestras nese cole que fixeron moito por nós. Especialmente que nos axudaron a crer en nós, a non ter que baixar a cabeza, a respectar e amar intensamente as nosas orixes, a nosa cultura e en especial a nosa lingua. Deso sabe moito Dona Pepita. A mestra que pregunta ao seu alumnado onde vive, a que se adica... As súas clases, xa dende moito antes do 79 xa eran en galego. Hai outros docentes dese tempo que o fixeron, pero ela destacou especialmente. Gracias Pepita.
Ao contrario do que lle pasa ao noso presidente da Xunta, algúns deses nenos e nenas do colexio público de Friol, andamos polo mundo adiante sen complexos, tendo como resorte fundamental de comunicación a nosa lingua nai. Pero tamén falamos castelán e falamos inglés... E para nós a nosa lingua materna sigue sendo o galego.
Outras mulleres e homes defenden a súa vida continuando no concello. Viven aquí e comunícanse en galego pero ningún "foráneo" que non entenda o galego se vai de aquí sen que se lle expliquen as cousas como precisa.
Os nenos e as nenas desa xeración somos os adultos de hoxe. Algúns de nós, vivindo xa lonxe de Friol, vivindo polo resto do país galego, seguimos falando na lingua que nos criou e sentíndonos orgullosos das nosas orixes... que nos acompañan precorrendo outros mundos

Friol

Deixamos aquó o comentario que mandou vía email Adela Figueroa Panisse:
"Caros amigos:
non fun quen de publicar a minha mensagem. por se for do vosso interese envio-a a seguir.

Olá Para Maria, herdeira inconsciente desas maestras, aparentemente ben-intencionadas, mas carregadas de classismo face os "pobrinhos nenos da aldea":
Primeiro :Muito obrigada pelo vídeo. Comecei a dar aulas no ano 70. De Biologia e Geologia e Ciências da Natureza.
Para localizar a terminología tive que pescudar na bibliografia nossa e portuguesa, no entendimento de que , aqueles poucos termos que nom tivessemos na lingua comúm estariam bem resoltos no Português lingua herdeira da Galiza.
Mas confesso que estes foram bem poucos. Termos com Branha, Gandara, Barcea,Panasco, poça, Lameiro,Coto, Teso, ou tantos outros , definem ecossistemas naturais, e fenómenos geomorfologicos,que nom encontram a sua terminologia em Castelam.
Em Galiza temos Cientificos de grande valor em todos os eidos. É só procurar bibliografia. O ensino é algo mais que dar diariamente o correspondente capítulo do livro de texto.
Essa pobre maestra nom tivo tempo nem ganhas nen sensibilidade para procurar, investigar, aprender. Só conhecia o castelan que lhe ensinaram na sua escola e , sem espírito crítico, non pode albiscar outra possibilidade.
Tambem sem humildade cara os discentes , que tém muitissimo que nos "aprender" do seu mundo do dia a dia o ensino transforma-se num dogma de fe como o que temos recebido a maioria de nos. Só que compre sair-se dessa faixa em que nos educaram a abrir os olhos ao nosso ambiente para ver , aprender
e ensinar os uns com os outros.
Mágoa que aida existan professoras/es assim. SEguro que tem boa "intención", mas fago votos por que pense um pouquinho mais alem da sua realidade mais próxima.Para que nom continue a tradizom das "mestras-franquistas "ben-intencionadas"
Continuo a vos transmitir os meus parabens pelo vídeo. na terminología actual é uma <>.
Adela Figueroa Panisse"

Anónimo

Polo que se deduce dos comentarios o principal punto conflictivo que provoca a visión da reportaxe e a ensinanza do idioma/s, aínda que eu creo que tan importante ou máis a cuestión social, claro que as dúas cousas están moi relacionadas.
Penso que debe haber liberdade para que profesores e alumnos se expresen indistintamente en galego ou en castelán, con esixencia de coñecemento de ámbolos dous idiomas por profesores e alumnos, quizábes dedicando máis horas lectivas ao galego por ser o que necesita de máis protección. Se algún neno tivera dificultade con algún de ditos idiomas o profesor tería que facer un esforzo de adaptación ao seu problema.
En canto ós términos técnicos das materias de ensino, en tendo en conto que o latín é a base do galego e do castellano, e tamén da maioría das palabras técnicas, non creo que haxa moita dificultade de adaptalas ao galego, e noutro caso podría poñerse , entre comillas , en castelán ou portugués, advertindo da súa procedencia.
O que creo que non é procedente, salvo criterio máis fundado, utilizar na ensinanza un galego-portugués, pois, inda que non teñp nada contra o idioma portugués, sería a imposición dun idioma máis, que por escrito vaise entendendo, pero oralmente resulta difícil, al menos nesta zona de Galicia.

Un extraterrestre de oríxe friolés.

Sérgio

Acho que utilizar um galego-português não seria para nada uma imposição, mas que nada porque é a nossa língua... Às vezes é bom ver o que passa fora das nossas fronteiras: na Suíça (já que em certo momento do documentário se fala da emigração, e já que suponho que alguns dos que leiam por aqui saberá-no melhor do que eu) dão os seus primeiros anos de aulas (oralmente falando) no seu dialecto local... Na escrita, sempre se emprega o alemão estandar. Se os suíços fizessem como os galegos, agora mesmo com a sua língua não poderiam sair do seu cantão... Que é precisamente do que se acusa por parte dalguma "gente" ao galego hoje em dia...

Em quanto o documentário, gostei imenso de pode-lo ver... A minha infância discorreu dez anos mais tarde, é ainda que em geral já havia muitas mais comodidades, há coisas que praticamente não mudaram muito (os nenos indo com as ovelhas ao monte, as infraestruturas na rua, mesmo a mentalidade...). Incrível o caso da rapariga que cuida dos seus irmãos pequenos, realmente um fica abraiado ante alguém que se ve obrigado a madurar tão aginha...

Pedro Bravo

Parabéns e obrigado por pôr ao dispor da nossa memória este fotograma da Grande Ignomínia.

feiradovento

Magnífico documento histórico, sociolóxico, lingüístico! Moitas grazas por darnos a oportunidade de coñecelo, realmente impagable!

koroshiya itchy

http://koroshiyaitchy.wordpress.com/2009/08/23/galiza-apartheid-ii-autophobia/

Anónimo

Moitísimas grazas por compartir este vídeo con todos nós. Magnífico documento.

Mª José

http://internetaula.ning.com/video/vivir-cada-dia-recuperado-por

Para que vean !

Un fuerte abrazo

 
Creative Commons License
Esta obra publícase baixo unha Licenza de Creative Commons.